การใช้แผนที่ดาวแบบวงกลม
การอ่านแผนที่ดาว การอ่านแผนที่ดาวเป็น จะทำให้เราดูดาวหรือกลุ่มดาวที่ปรากฏบนท้องฟ้า ณ วัน – เวลาใดได้อย่างถูกต้อง ก่อนอ่านแผนที่ดาวเพื่อเปรียบเทียบกับดาวที่ปรากฏบนท้องฟ้า ผู้สังเกตต้องรู้ทิศเหนือ – ใต้ ตะวันออก – ตะวันตก ของที่นั้น ๆ ก่อน ให้ลองคะเนมุมเงยและมุมอาซิมุทของดาวเหนือ เราทราบหรือไม่ อย่างไรว่า อาจหาดาวเหนือได้โดยอาศัยกลุ่มดาวหมีใหญ่ (Ursa Major) หรือกลุ่มดาวค้างคาว (Cassiopeia)แผนที่ดาวที่นิยมใช้กันในปัจจุบัน จะเป็นแผนที่ดาวแบบหมุน โดยเป็นกระดาษแข็ง 2 แผ่นตรึงติดกันตรงกลาง โดยแผ่นหนึ่งจะเป็นภาพของกลุ่มดาวและดาวสว่าง เขียนอยู่ในวงกลม โดยที่ขอบของวงกลมจะระบุ “วัน – เดือน” ไว้โดยรอบ ส่ายแผ่นติดอยู่ด้านบน จะระบุ “เวลา” ไว้โดยรอบ การใช้แผนที่ดาวก็เพียงแต่หมุนวัน – เดือนของแผ่นล่างให้ตรงกับเวลา ที่ต้องการสังเกตการณ์ของแผ่นบน กลุ่มดาวที่ปรากฏบนแผนที่ดาวจะเป็นกลุ่มดาวจริงที่ปรากฏจริงบนท้องฟ้า ณ ขณะนั้น ดังแสดงในภาพ
 |
| รูปภาพ แผ่นที่ดาวแบบวงกรม |
การใช้แผนที่ดาว ณ สถานที่สังเกตการณ์จริง ให้เราหันหน้าไปทางทิศเหนือ แล้วยกแผนที่ดาวขึ้นเหนือศีรษะ โดยให้ทิศในแผนที่ดาว ตรงกับทิศจริง โดยที่แผนที่ดาวดังกล่าวหมุนวัน – เดือน ให้ตรงกับ เวลา ณ ขณะนั้น
การอ่านแผนที่ดาว แผนที่ดาวเป็นแผนที่ที่เขียนตำแหน่งของดวงดาวและกลุ่มดาวต่าง ๆ ลงไว้ในแผนที่เมื่อต้องการทราบ ว่าในคืนนี้กลุ่มดาวอะไรอยู่ตรงไหนเราก็สามารถหาได้จากแผนที่ดาว แต่การอ่านแผนที่ดาวไม่เหมือนกับ การอ่านแผนที่โลกเพราะจะต้องนอนหงายหรือเงยหน้าอ่าน โดยยกแผนที่ดาวขึ้นเหนือศีรษะแล้วตั้งทิศของ แผนที่ดาวและทิศบนท้องฟ้าให้ตรงกัน เมื่อแหงนหน้าขึ้นอ่านแผนที่จะเห็นดวงดาวบนท้องฟ้ากับดวงดาวใน แผนที่มีตำแหน่งและทิศทางตรงกัน ถ้าวางแผนที่ดาวลงกับพื้นแล้วก้มลงอ่านจะทำให้เห็นกลุ่มดาวบนท้องฟ้ากับกลุ่มดาวในแผนที่ไม่ตรงกัน ดาวที่อยู่ทิศตะวันออกกลับมาอยู่ทิศตะวันตก ในแผนที่ดาวจะบอกตำแหน่งเฉพาะดาวฤกษ์เท่านั้นส่วนตำแหน่งของดวงจันทร์และดาวเคราะห์ไม่ได้ กำหนดไว้ในแผนที่ดาวเพราะทั้งดวงจันทร์และดาวเคราะห์มีการเปลี่ยนตำแหน่งตลอดเวลา
วิธีใช้แผนที่ดาว หมุนแผ่นกลมให้ช่องวันที่และเดือนตรงกับขีดตัวเลขบอกชั่วโมงที่ต้องการดูดาวแล้วจึงยกแผนที่ดาวขึ้น เพื่อเทียบกับดาวบนท้องฟ้าโดยให้ทิศของแผนที่ดาวตรงกับทิศของท้องฟ้าจริง ผู้ดูดาวต้องรู้ทิศของตนเอง ก่อนแล้วจึงหันหน้าไปทางนั้น ถือแผนที่ไว้ตรงหน้าให้ทิศเหนือของแผนที่อยู่ด้านล่าง ทิศตะวันออกอยู่ทาง ขวามือทิศตะวันตกอยู่ซ้ายมือดาวที่อยู่บนขอบฟ้าด้านเหนือในแผนที่ดาวจะตรงกับครึ่งโดมท้องฟ้าด้านเหนือ เช่น จะดูดาวในวันที่ 20 สิงหาคมเวลา 19.00 น. ให้หมุนแผ่นกลมช่องวันที่ 20 สิงหาคมตรงกับขีด 19.00 น. จะเห็นดาวแพะกำลังขึ้นทางทิศตะวันออก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น